Τα δέντρα: από τις ρίζες ως τα φύλλα…

Πατήστε την εικόνα για μεγέθυνση

Πηγή: bookbook.gr

Πολλά από τα δέντρα εκείνα ήταν φίλοι μου, πλάσματα που τα ήξερα από καρύδι ή βελανίδι• πολλά είχαν δική τους φωνή, που χάθηκε πια. Κι έχει τώρα ερημιές όλο κούτσουρα και αγκάθια εκεί όπου κάποτε τραγουδούσαν σύδεντρα. Έμεινα αδρανής. Άφησα τα πράγματα να περάσουν έτσι. Πρέπει όμως να σταματήσει αυτό.

Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν, Ο άρχοντας των Δαχτυλιδιών, Κέδρος

Δέντρα, κάθε κομμάτι τους από τις ρίζες μέχρι τα πιο μικρά τους φυλλαράκια μπορούν να γίνουν για τα παιδιά παιχνίδι, κρυψώνα, φωλιά, αρχή μιας ιστορίας… Απ’ την αρχή του κόσμου το δέντρο έγινε μύθος, σύμβολο. Η γνώση, η ζωή, το κέντρο του κόσμου έχουν απεικονιστεί ως δέντρα. Το Δέντρο της ζωής φυτρώνει στον κήπο των Εσπερίδων: μια μηλιά που οι καρποί της χαρίζουν αιώνια νιότη.

Το Δέντρο του κόσμου βρίσκεται κάτω από τη γη και οι καλικάντζαροι προσπαθούν όλο το χρόνο να το κόψουν κι όταν κοντεύουν να τα καταφέρουν είναι η ώρα για να ανέβουν πάνω στη γη, την περίοδο των Χριστουγέννων. Όταν ξανακατεβαίνουν να πιάσουν δουλειά, ο κορμός έχει ξαναγίνει κι αρχίζουν πάλι από την αρχή.

Οι ομοιότητες του δέντρου με τον άνθρωπο είναι εντυπωσιακές: μεγαλώνει κι αυτό, το ανάστημά του ορθώνεται χρόνο με το χρόνο. Οι χυμοί που διατρέχουν τον κορμό και τα κλαδιά του είναι ό,τι το αίμα που ρέει στον κορμό και τα μέλη του ανθρώπου. Τα φύλλα του όταν τα διαπερνά ο αέρας, ο ίδιος αέρας που «ζωντανεύει» τις λέξεις μέσα στο ανθρώπινο στήθος, θροΐζουν μουρμουρητά παράξενα, όπως η γλώσσα που μιλούν οι Εντ, μια γλώσσα που χρειάζεται χρόνο πολύ για να εκφράσει κάτι, τόσο που ο δικός μας ανθρώπινος χρόνος δεν μπορεί να παρακολουθήσει τη σοφία της.

Αυτή τη γλώσσα από πολύ παλιά προσπάθησε ο άνθρωπος να καταλάβει δίνοντας στο θρόισμα των φύλλων μαντικές ιδιότητες. Στη μαντείο της Δωδώνης οι ιέρειες μάντευαν το μέλλον ερμηνεύοντας το θρόισμα των φύλλων της ιερής βελανιδιάς και τις φλυαρίες των πουλιών μες στα φυλλώματά της.

Υπάρχουν διάσημα δέντρα και στη λογοτεχνία και στα παραμύθια: η μηλιά του βασιλιά με τα χρυσά μήλα, οι κουφάλες των δέντρων που βρίσκουν καταφύγιο οι κυνηγημένες βασιλοπούλες, ο κούφιος κορμός του δέντρου που γίνεται ένας κόσμος παιχνιδιού για την Πίπη Φακιδομύτη, ο Δεντρογένης, από τους λίγους που απόμειναν της γενιάς των Εντ της Μέσης Γης, δέντρα με ανθρώπινη φωνή και γλώσσα, η ιτιά που κλαίει στον Χάρι Πότερ, η κερασιά που από ένα κομμάτι της φτιάχτηκε ο Πινόκιο, το δέντρο-φωλιά του καταπληκτικού αλέπη Κυρίου Φοξ, υπάρχουν τα Ψηλά Βουνά του Ζαχαρία Παπαντωνίου, αναγνωστικό άλλοτε της Β’ Δημοτικού, όπου μάθαμε τόσα για το…

Πεύκο, το ευλογημένο πεύκο! Από τις χαραμάδες των κλαδιών του βλέπουν τον ουρανό. Τα κλαδιά του σκίζονται σε πολλά κλαδιά μικρότερα• κι αυτά πάλι σε άλλα μικρά μικρά παρακλάδια, που μοιάζουν με αμέτρητα ψιλά σκοινιά, κομποδεμένα σαν τα δίχτυα. Τα φύλλα του, που είναι σα βελόνες, γίνονται κρόσσια και κεί μέσα παίζει ο αέρας κι ο γαλάζιος ουρανός.

Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Τα Ψηλά Βουνά, Βιβλιοπωλείον της Εστίας

Υπάρχουν όλα αυτά τα δέντρα όπου οι ήρωες σκαρφάλωσαν, έφτιαξαν τα αρχηγεία τους, ταξίδεψαν σε φανταστικούς κόσμους. Υπάρχει τέλος και ο καταπληκτικός λογοτεχνικός κόσμος του Κόζιμο: ένας κόσμος που οργανώνει ένα αγόρι πάνω στα δέντρα, όταν τσακώνεται με τους γονείς του κι αποφασίζει να μην ξανακατέβει ποτέ για όλη του τη ζωή. Είναι ο κόσμος του αναρριχώμενου βαρόνου του Ίταλο Καλβίνο.

Ο Κόζιμο κοίταζε τον κόσμο από το δένδρο: το κάθε πράγμα, ιδωμένο από εκεί πάνω, φάνταζε διαφορετικό, κι αυτό ήταν ήδη μια διασκέδαση. Το μονοπάτι είχε μια άλλη προοπτική, το ίδιο και οι πρασιές, οι ορτανσίες, οι καμέλιες, το σιδερένιο τραπέζι του καφέ στον κήπο. […] Η δρυς η αρία ήταν κοντά σε μια φτελιά• τα φυλλώματα των δύο δένδρων σχεδόν αγγίζονταν. Ένα κλαδί της φτελιάς περνούσε σε μια απόσταση μισού μέτρου πάνω από ένα κλαδί του άλλου δένδρου• ήταν εύκολο για τον αδελφό μου να κάνει το άλμα κι έτσι να κατακτήσει την κορυφή της φτελιάς, που δεν είχαμε ποτέ εξερευνήσει, διότι ήταν ψηλό δένδρο και δεν μπορούσες να σκαρφαλώσεις από τη γη. Από τη φτελιά, πάντα ψάχνοντας κάποιο κλαδί που θα περνούσε δίπλα από τα κλαδιά ενός άλλου δένδρου, μπορούσε τώρα να περάσει σε μια χαρουπιά και ύστερα σε μια μουριά. Έτσι έβλεπα τον Κόζιμο να περνάει από το ένα κλαδί στο άλλο, περπατώντας πάνω από τον κήπο.

Ίταλο Καλβίνο, Ο αναρριχώμενος βαρόνος, Καστανιώτης

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.