Κείμενο – Πηγή: Κωνσταντίνος Καζαντζής, Γεωπόνος Τ.Ε. (MSc)

Η άνθιση (άνθηση κατ’ άλλους), είναι μια από τις σημαντικότερες φυσικές λειτουργίες των φυτών, άμεσα συνυφασμένη με τη διαιώνιση του είδους, μέσω της επακολουθούμενης παραγωγής καρπών και άρα σπόρων πολλαπλασιασμού, καθώς επίσης και με την παραγωγή εδώδιμων ή μετατρέψιμων σε χρήσιμα προϊόντα καρπών, για τα περισσότερα καλλιεργούμενα είδη. Ένα ερώτημα που έχει απασχολήσει κατά καιρούς τους επιστήμονες είναι το πώς καταφέρνουν τα φυτά, μεταξύ αυτών και τα οπωροφόρα δένδρα, να ελέγχουν την εποχή ανθοφορίας τους με τόση ακρίβεια.

Οι ως τώρα αποδεκτοί μηχανισμοί που χρησιμοποιούν τα φυτά για να ξεκινήσουν τη διαδικασία της άνθισης κατά την άνοιξη είναι, η αντίληψη και άρα η μέτρηση της διάρκειας της ημέρας (ως γνωστό, μεγαλώνοντας η μέρα σηματοδοτεί τον ερχομό της άνοιξης), όπως και η αντίληψη και άρα η μέτρηση των θερμοκρασιακών αλλαγών (ως γνωστό, ο ερχομός της άνοιξης σηματοδοτείται από την αύξηση της θερμοκρασίας περιβάλλοντος).

Τα φυτά χρησιμοποιούν συνδυασμό των δύο ως άνω μηχανισμών (μέτρηση διάρκειας ημέρας και μέτρηση θερμοκρασιακών μεταβολών περιβάλλοντος), δίνοντας μεγαλύτερο βάρος όμως σε έναν από τους δύο μηχανισμούς, σε ποσοστά που ποικίλουν από είδος σε είδος. Έτσι, μερικά φυτά ανθίζουν πάντα την ίδια εποχή κάθε άνοιξη, ενώ άλλα ανθίζουν νωρίτερα, αν έχει καταγραφεί πρόωρη ζέστη. Υπάρχει και μια σημαντική λεπτομέρεια, που δικαιολογεί τη σκοπιμότητα της επιστημονικής έρευνας προς αυτές τις κατευθύνσεις. Τα φυτά που ανθίζουν με βάση κυρίως τη μέτρηση των θερμοκρασιακών μεταβολών, φαίνεται πως έχουν σημαντικό ανταγωνιστικό/εξελικτικό πλεονέκτημα, σε σχέση με αυτά που ανθίζουν με βάση κυρίως τη μέτρηση της διάρκειας της ημέρας. Τον τελευταίο αιώνα, πολλά φυτά που έχουν δώσει προτεραιότητα στη μέτρηση της διάρκειας της ημέρας, έχουν εξαφανιστεί, με αποτέλεσμα σήμερα να υπερτερούν σε αριθμό τα φυτά που ανθίζουν με βάση τη μέτρηση της θερμοκρασίας.

Η μέτρηση των θερμοκρασιακών αλλαγών από τα φυτά, έγινε αντικείμενο έρευνας από το βρετανικό Ερευνητικό Κέντρο John Innes, σε συνεργασία με τα γνωστά Πανεπιστήμια της Οξφόρδης και του Κέμπριτζ. Σύμφωνα με μελέτη των ερευνητών των ως άνω ιδρυμάτων, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature, η αντίληψη εκ μέρους των φυτών των θερμοκρασιακών αλλαγών του περιβάλλοντος, γίνεται μέσω του ανακαλυφθέντος γονιδίου/γενετικού διακόπτη PIF4, το οποίο επιτρέπει στα φυτά να αναγνωρίσουν πότε η θερμοκρασία έφτασε σε επίπεδα που πρέπει να πυροδοτηθεί η διαδικασία της άνθισης. Το γονίδιο PIF4 ενεργοποιείται όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει και απενεργοποιείται όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος του φυτού πέφτει.