Ευθύμης Λέκκας: «Θα πρέπει να αρχίσουμε να συνηθίζουμε την εκδήλωση ακραίων φαινομένων»

Πηγή: Lifo

H υποβάθμιση του περιβάλλοντος, οι διαφοροποιήσεις στις κλιματικές συνθήκες όλου του πλανήτη, οι φυσικές καταστροφές που εμφανίζονται με αυξανόμενη συχνότητα, η άνοδος της παγκόσμιας μέσης στάθμης της θάλασσας αλλά και η καταστροφή των δασών από τις αυξανόμενες πυρκαγιές συνθέτουν τη νέα πραγματικότητα με έντονα τα σημάδια της κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο όγκος των πάγων που έλιωσαν στον Αρκτικό Ωκεανό ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος στην ιστορία της καταγραφής τους, ενώ είχαμε καύσωνες στη Σιβηρία και πολυήμερες πυρκαγιές σε περιοχές όπως η Καλιφόρνια. Την ίδια στιγμή, στη χώρα μας το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουμε δει την εκδήλωση ακραίων φαινομένων, όπως κυκλώνες, καύσωνες και έντονα πλημμυρικά φαινόμενα.

Ποια είναι τα αίτια και ποιες οι συνέπειες; Με ποιους τρόπους μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις ακραίες καιρικές συνθήκες; Και ποιες οι επιπτώσεις της πανδημίας στο περιβάλλον; Απαντά ο καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμης Λέκκας.

Είδαμε την εξέλιξη ενός σαρωτικού φαινομένου όπως ο Ιανός, που δεν έχουμε συνηθίσει στην Ελλάδα. Πώς το εξηγείτε; Ποια ήταν τα αίτια που οδήγησαν στις πρόσφατες καταστροφές στην Εύβοια, στο Ιόνιο και στην Καρδίτσα;

Τα τελευταία χρόνια τα ακραία φυσικά φαινόμενα και οι κυκλώνες αποκτούν ολοένα αυξανόμενη ένταση. Πράγματι, οι έντονες καιρικές συνθήκες συσχετίζονται με την κλιματική κρίση και προβλέπεται να εμφανίζονται με διαρκώς μεγαλύτερη συχνότητα. Η κοινή συνισταμένη όλων των φαινομένων που είδαμε τελευταία στη χώρα μας, πέρα από τις διαφορετικές παραμέτρους του καθενός ξεχωριστά, εντοπίζεται στα υψηλά ποσοστά βροχόπτωσης.

Ειδικότερα όσον αφορά την περιοχή της Καρδίτσας, ο κυριότερος λόγος των πλημμυρών ήταν η συνάντηση δύο συστημάτων με διαφορετικές θερμοκρασίες που εξελίχθηκε στην ημιορεινή περιοχή της νότιας Θεσσαλίας. Επίσης, η περιοχή χαρακτηρίζεται από μικρές υδρολογικές λεκάνες που αποφορτίζουν το νερό στα ποτάμια του Πάμισου, του Σοφαδίτη και του Πορταϊκού. Υπολογίσαμε ότι περίπου 2,5 εκατομμύρια όγκοι νερού κατέκλυσαν την πεδινή περιοχή, με αποτέλεσμα να μην μπορούν οι ποταμοί να αποφορτίσουν το νερό στην κανονική τους όχθη και το νερό να διοχετευτεί στην πόλη της Καρδίτσας.

Στην Εύβοια υπήρξαν πολλές και έντονες διαβρώσεις των εδαφών των γεωλογικών σχηματισμών. Επίσης, είχαμε ταχεία συγκέντρωση μεγάλων ποσοτήτων νερού, ενώ σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι ανθρώπινες παρεμβάσεις και οι δραστηριότητες στις κοίτες και όχθες των ποταμών. Μάλιστα, οι τρεις λεκάνες απορροής έχουν έκταση 400 τ.χλμ. Πρόκειται για τη λεκάνη των Ψαχνών, των Πολιτικών και του ποταμού Λήλαντα. Στο δέλτα του Λήλαντα έχουν αναπτυχθεί ιστοί με αυθαίρετους οικισμούς, μια ολόκληρη πόλη. Επομένως, ή θα πρέπει να γκρεμίσουμε όλες τις κατασκευές ή αυτές οι καταστροφές θα γίνονται συστηματικά. Παράλληλα, τα καμένα δάση και οι περιοχές δεν ήταν σε θέση να εμποδίσουν τα νερά.

Με ποιους τρόπους μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και να διαχειριστούμε τις επόμενες καταστροφές και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής;

Θα πρέπει να αρχίσουμε να συνηθίζουμε την εκδήλωση ακραίων φαινομένων. Το βέβαιο είναι ότι χρειάζεται να προσαρμοστούμε στα δεδομένα που επιβάλλει η φύση και όχι να αντιδρούμε. Ουσιαστικά, πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να γίνει αναδιαμόρφωση και επικαιροποίηση των σχεδίων της Πολιτικής Προστασίας, αξιοποιώντας την επιστημονική πρόοδο.

Επίσης, είναι προφανές ότι θα πρέπει να υπάρξει ένας άλλος σχεδιασμός και αλλαγή φιλοσοφίας για τα έργα που απαιτούνται, ώστε να αποφεύγονται οι καταστροφές από πλημμύρες. Κι αυτό κρίνεται απαραίτητο από τη στιγμή που ήδη αντιμετωπίζουμε νέους τύπους κινδύνων που οδηγούν σε φαινόμενα, των οποίων η ένταση και η έκταση διαφοροποιούνται, δημιουργώντας ένα εξαιρετικά σύνθετο περιβάλλον αντιμετώπισης.

Ουσιαστικά, πρέπει να εστιάσουμε στις καινοτόμες δράσεις διαχείρισης των επιπτώσεων. Επιπρόσθετα, ο πληθυσμός δεν είναι ούτε εκπαιδευμένος ούτε εξοικειωμένος, με αποτέλεσμα να μην αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο που συνιστούν οι πλημμύρες. Τους κινδύνους που προέρχονται από τα ίδια τα φυσικά φαινόμενα προφανώς και δεν μπορούμε να τους αποφύγουμε. Αυτό που μπορούμε να βελτιώσουμε είναι η τρωτότητα, είτε αφορά έργα υποδομής είτε τη δική μας παρουσία στο περιβάλλον. Είναι γεγονός ότι ως κοινωνία δεν είμαστε προετοιμασμένοι για αντίστοιχες περιπτώσεις, όπως είμαστε π.χ. για τους σεισμούς.

«Ήταν μια τρελή χρονιά, με τον πάγο σε επίπεδα χαμηλού ρεκόρ, καύσωνες στη Σιβηρία και τεράστιες πυρκαγιές δασών. Η χρονιά 2020 θα μείνει στην Ιστορία ως σημείο αναφοράς» γράφτηκε στον διεθνή Τύπο. Ποια είναι η δική σας άποψη;

Χρονιά-ρεκόρ δεν νομίζω ότι είναι, αλλά το ότι τα έντονα καιρικά φαινόμενα συνεχώς αυξάνονται είναι μια πραγματικότητα. Μπαίνουμε σε μια νέα εποχή κατά την οποία τα φαινόμενα ενισχύονται και επιταχύνονται. Άρα, πέρα από τη διαχείρισή τους από τις κρατικές δομές, θα πρέπει να αναπτυχθεί το αίσθημα της ατομικής και ομαδικής πρωτοβουλίας διαχείρισης αυτών των φαινομένων. Δηλαδή ο καθένας πρέπει να αναλάβει την ευθύνη που του αναλογεί.

Πολλοί τονίζουν ότι η πανδημία ήρθε να επιβεβαιώσει την εμφάνιση νέων κινδύνων και καταστροφών, άγνωστων έως σήμερα. Συμφωνείτε;

Νομίζω ότι αυτό που θα δημιουργήσει η πανδημία είναι η αλληλεπίδραση μεταξύ των κρίσεων. Για παράδειγμα, όταν μια πόλη έχει επιβαρυνθεί με τον κορωνοϊό και ταυτόχρονα παρουσιάζονται σε αυτήν έντονα πλημμυρικά φαινόμενα, αυτό θα δημιουργήσει ιδιαίτερες δυσκολίες στον κρατικό μηχανισμό και στα σχέδια της Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Στην Καρδίτσα, με τις διακοπές του νερού και του ρεύματος, αλλά και με τον συγχρωτισμό, πώς είναι δυνατόν να λάβεις τα απαραίτητα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας;   Το ίδιο μπορεί να συμβεί και στην περίπτωση ενός σεισμού. Με λίγα λόγια, θα κληθούμε να διαχειριστούμε πολλαπλές κρίσεις που θα ξεσπούν παράλληλα.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.